Όλα τα σενάρια για την περικοπή των συντάξεων παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο.  Τις τελευταίες ημέρες και καθώς μπήκαμε στο φθινόπωρο έχει ενταθεί ο διάλογος και η ανταλλαγή απόψεων γύρω από το καυτό θέμα της περικοπής των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου του 2019. Όλο το προηγούμενο διάστημα διάφοροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι άφηναν με διαρροές να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα απέφευγε τελικά το μέτρο της περικοπής των συντάξεων ή θα πετύχαινε μία επ’ αόριστο αναβολή του.

Οι Ευρωπαίοι προειδοποιούν για τις περικοπές συντάξεων

Βεβαίως διάφοροι ευρωπαίοι αξιωματούχοι είχαν προειδοποιήσει την κυβέρνηση να μην πάρει πίσω τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη αποφασιστεί και νομοθετηθεί γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε αθέτηση των υποχρεώσεων της Ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές. Την ίδια στάση τηρούσαν και αξιωματούχοι ΔΝΤ, οι οποίοι σημειώνουν ότι η περικοπή των συντάξεων από το 2019 είναι μία διαρθρωτική μεταρρύθμιση η οποία είναι αναγκαία για την επιβίωση του ασφαλιστικού συστήματος. Σε αυτό το ιδιότυπο μπρα-ντε-φερ μεταξύ κυβέρνησης και ευρωπαίων αξιωματούχων τις τελευταίες ημέρες προστέθηκαν και οι διεθνείς αγορές οι οποίες εξέλαβαν όλη αυτή την ιδιότυπη συζήτηση περί παροχών και μη περικοπής των συντάξεων ως μία πρόθεση της κυβέρνησης να υπαναχωρήσει από το συνολικό πρόγραμμα και να καταφύγει σε πολιτική παροχών, η οποία μπορεί να αποβεί πολύ επικίνδυνη για τα ελληνικά δημοσιονομικά. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να εκτιναχθεί ξανά το κόστος δανεισμού για την Ελληνική Κυβέρνηση καθώς το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων ανέβηκε σε επίπεδα πού θυμίζουν παλαιότερες εποχές.

Σε δύο μήνες οι οριστικές αποφάσεις για τις περικοπές συντάξεων

Μετά από όλα αυτά και την αντίδραση των αγορών πάνω στα σχέδια της Ελληνικής κυβέρνησης να μην προχωρήσει τελικά στην περικοπή των συντάξεων από τον Ιανουάριο του 2019, φαίνεται πως η ελληνική κυβέρνηση επανεξετάζει τα δεδομένα και προσπαθεί με διαρροές να καθησυχάσει τις πανίσχυρες αγορές και τους Ευρωπαίους εταίρους. Αυτό σημαίνει πως το καλάθι των παροχών του Έλληνα πρωθυπουργού στη ΔΕΘ αναμένεται να είναι πολύ μικρότερο και όσον αφορά το καυτό θέμα των συντάξεων φαίνεται πως δεν θα υπάρξει συγκεκριμένη δέσμευση περί αναστολής ή μη εφαρμογής του μέτρου. Αναμένεται μία γενικόλογη αναφορά στην πρόθεση της κυβέρνησης να επανεξετάσει το ζήτημα σε συμφωνία πάντοτε με τους δανειστές προκειμένου να καθησυχάσει τις διεθνείς αγορές και να αποφύγει περαιτέρω δυσμενείς εξελίξεις σε σχέση πάντα με το κόστος δανεισμού της χώρας. Οι οριστικές αποφάσεις αναμένονται στο Eurogroup της 5ης Νοεμβρίου, σε δύο μήνες περίπου από σήμερα όπου εκεί θα αποφασισθεί οριστικά τι θα γίνει με το μέτρο της μείωσης των συντάξεων. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να έρθουν στην Αθήνα οι εκπρόσωποι των δανειστών για τον πρώτο έλεγχο στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας που έχει αποφασιστεί και εκεί αναμένεται να γίνει μία πρώτη διερευνητική συζήτηση.

Τα τρία σενάρια που εξετάζει η κυβέρνηση για τη μείωση των συντάξεων

Μετά από όλη αυτή την αναστάτωση που έχει προκληθεί και με τα επιτόκια δανεισμού της χώρας στα ύψη ξανά, η κυβέρνηση καταστρώνει διάφορα σενάρια τα οποία αναμένεται να θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Διάφοροι κυβερνητικοί κύκλοι διαρρέουν τώρα πια ότι δεν εξετάζονται μονομερείς αποφάσεις αλλά όλα θα γίνουν σε συνεννόηση με τους δανειστές. Έτσι από όσα γράφονται στον ημερήσιο τύπο μπορούμε να πούμε ότι τρία είναι τα σενάρια που εξετάζονται σε σχέση πάντοτε με το φλέγον ζήτημα της περικοπής των συντάξεων.

Πρώτο σενάριο για τις μειώσεις συντάξεων

Στην πρώτη εκδοχή που εξετάζεται από την κυβέρνηση  προβλέπεται η τμηματική περικοπή των κύριων και επικουρικών συντάξεων από τον Ιανουάριο του 2019, έτσι ώστε και οι αγορές να μην θορυβηθούν, αλλά και να μην τρομάξουν οι συνταξιούχοι από το ύψος των μειώσεων καθώς η περικοπή θα γίνει τμηματικά σε τέσσερις ισόποσες δόσεις σε βάθος διετίας. Έτσι με αυτόν τον τρόπο δεν θα αθετηθεί η υπόσχεση της κυβέρνησης για μείωση των συντάξεων κατά 18% Αλλά και οι συνταξιούχοι θα αποφύγουν ένα πολύ ισχυρό σοκ.

Δεύτερο σενάριο για τις μειώσεις συντάξεων

Στο δεύτερο σενάριο που εξετάζει η κυβέρνηση σύμφωνα πάντοτε με πληροφορίες που φτάνουν στον ημερήσιο τύπο, προβλέπεται η αναβολή των μέτρου της περικοπής των συντάξεων κατά 6 μήνες. Πρόκειται στην ουσία για μία αναστολή του μέτρου της περικοπής και χρονικής του μετάθεσης. Έτσι το μέτρο δεν ακυρώνεται και οι συνταξιούχοι θα δουν τις συντάξεις τους να περικόπτονται τελικά από τον Ιούλιο και όχι από τον Ιανουάριο του 2019. Προφανώς με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση προσδοκά να κερδίσει πολύτιμο πολιτικό χρόνο.

Τρίτο σενάριο για τις μειώσεις συντάξεων

Στο τρίτο σενάριο που εξετάζεται από την κυβέρνηση προβλέπεται η περικοπή των συντάξεων κανονικά από τον Ιανουάριο του 2019 όπως ακριβώς έχει νομοθετηθεί. Το σενάριο αυτό εξετάζεται βέβαια στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να πείσει τους δανειστές για την αναστολή η τη σταδιακή εφαρμογή του μέτρου. Προφανώς είναι το σενάριο που απεύχεται η κυβέρνηση αλλά δυστυχώς υπάρχουν πολλά κράτη της ευρωζώνης που επιμένουν σε αυτό και φροντίζουν να στείλουν τα κατάλληλα μηνύματα στην κυβέρνηση με διάφορους τρόπους.

Πώς θα γίνει η περικοπή των συντάξεων σε ΙΚΑ, Δημόσιο και τα υπόλοιπα ταμεία που συμμετέχουν στον ΕΦΚΑ

Η περικοπή των κύριων και επικουρικών συντάξεων σε όλα τα ταμεία του ΕΦΚΑ, πλην του ΟΓΑ, έχει νομοθετηθεί με το νόμο 4472, που ψηφίστηκε πέρυσι στο πλαίσιο της επικαιροποίησης του τρίτου μνημονίου. Ο νόμος αυτός προβλέπει την περικοπή όλων των προσωπικών διαφορών που έχουν προκύψει στις συντάξεις μετά τον επανυπολογισμό τους σύμφωνα με το νόμο του κυρίου Κατρούγκαλου.

Νόμος Κατρούγκαλου

Με τον νόμο του κυρίου Κατρούγκαλου όλες οι συντάξεις υπολογίστηκαν ξανά με νεα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης με αποτέλεσμα να έχουν προκύψει διαφορές σε σχέση με τις παλαιότερες συντάξεις των συνταξιούχων. Οι διαφορές αυτές, γνωστές και ως προσωπικές διαφορές, πρέπει να περικοπούν με ανώτατο πλαφόν μείωσης το 18% από τον Ιανουάριο του 2019. Αυτή είναι και η προνομοθετημένη υποχρέωση της Ελληνικής κυβέρνησης και η οποία έχει αναδειχθεί σε μείζον πολιτικό ζήτημα.

Μείωση των συντάξεων και προσωπική διαφορά

Κανείς δεν γνωρίζει ακόμη βέβαια με ποιο τρόπο θα γίνει η μείωση των συντάξεων, αλλά ούτε και ποια είναι ακριβώς αυτή η προσωπική διαφορά για τον κάθε συνταξιούχο έτσι ώστε να γνωρίζει και το ύψος των περικοπών. Από τους πρώτους υπολογισμούς που έχουν γίνει από αρμόδιους φορείς φαίνεται ότι οι περικοπές θα είναι μεγάλες σε συνταξιούχους του Δημοσίου με πολλά έτη υπηρεσίας και υψηλό συντάξιμο μισθό, σε συνταξιούχους του πρώην ΙΚΑ με πολλά έτη ασφάλισης στις υψηλότερες ασφαλιστικές κλάσεις, καθώς και σε ασφαλισμένους του πρώην ΤΕΒΕ. Οι μειώσεις των συντάξεων φαίνεται μάλιστα ότι θα αγγίξουν και χαμηλοσυνταξιούχους των 500 ευρώ, καθώς ακόμη και για αυτούς υπάρχει προσωπική διαφορά. Οι πρώτοι υπολογισμοί δείχνουν ότι οι μειώσεις θα είναι από μερικές δεκάδες ευρώ έως και περισσότερα από 200 ευρώ, ανάλογα βέβαια με την περίπτωση.

Οριστικές αποφάσεις για τις περικοπές συντάξεων

Αυτό βέβαια που έχει σημασία τώρα είναι να δούμε αν τελικά η κυβέρνηση θα μπορέσει να πείσει τους δανειστές ότι υπάρχει ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος για τη μη εφαρμογή του μέτρου ή τι θα γίνει σε αντίθετη περίπτωση και με ποιο τρόπο θα γίνει τελικά αυτή η περιβόητη περικοπή των συντάξεων. Έτσι κι αλλιώς οριστικές αποφάσεις για τις περικοπές των συντάξεων αναμένονται σε δύο μήνες περίπου από τώρα, οπότε και θα υπάρχει πλήρης εικόνα για τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας.