Ας δούμε τώρα τι σκέφτονται οι δανειστές για την περικοπή των συντάξεων. Τις τελευταίες ημέρες εξελίσσεται ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και αμφίρροπο πολιτικό παιχνίδι  τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στο εξωτερικό, σε σχέση με το μέτρο της περικοπής των συντάξεων, που έχει ήδη νομοθετηθεί και προβλέπεται να ισχύσει από τον Ιανουάριο του 2019. Μπορεί μάλιστα ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας να δήλωσε χτες βέβαιος ότι ότι το μέτρο δεν πρόκειται να ισχύσει και οι συντάξεις δεν θα μειωθούν, εφόσον επιτευχθούν οι στόχοι για το δημοσιονομικό πλεόνασμα, αλλά η κατάσταση φαίνεται να είναι πολύ περισσότερο σύνθετη και πολύπλοκη από την πλευρά των δανειστών, οι οποίοι είναι αυτοί που τελικά θα αποφασίσουν για την τύχη του μέτρου. Ακόμη και τώρα, που επισήμως έχουμε μπει στην μεταμνημονιακή εποχή, όλοι μας πρέπει να ξέρουμε ότι για τη χώρα μας ισχύει καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας τόσο από τους τρεις ευρωπαϊκούς θεσμούς, δηλαδή την Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον ESM, όσο και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό σημαίνει ότι όλα θα κριθούν από τις συζητήσεις που θα γίνουν ανάμεσα στον Έλληνα Υπουργό των Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου με τους εκπροσώπους της τρόικας. Εκεί, το επόμενο διάστημα, αναμένεται να ανοίξουν τα χαρτιά τους όλες οι πλευρές καταθέτοντας τα επιχειρήματά τους, έτσι ώστε να αποφασιστεί οριστικά η τύχη του μέτρου στο Eurogroup που θα γίνει τον Νοέμβριο.

Διάσταση απόψεων μεταξύ των δανειστών για τις περικοπές στις συντάξεις

Σύμφωνα με όσα διαρρέονται στον ημερήσιο τύπο η Ελληνική πλευρά Έχει καταφέρει να βρει έναν σημαντικό σύμμαχο στην προσπάθειά της να μην εφαρμόσει τελικά το μέτρο της περικοπής των συντάξεων. Η Κομισιόν είναι αυτή η οποία θεωρεί ότι το μέτρο μπορεί είτε να ανασταλεί χρονικά, είτε να εφαρμοστεί με έναν πιο ευέλικτο και ελαστικό τρόπο. Πάντοτε βεβαίως με την προϋπόθεση ότι η ελληνική πλευρά έχει καταφέρει να επιτύχει τους στόχους της για πλεόνασμα 3,5%.

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ESM για την περικοπή των συντάξεων

Κάπου εκεί όμως φαίνεται ότι τελειώνουν και οι συμμαχίες για την ελληνική πλευρά καθώς τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όσο και ο ESM φαίνονται αρνητικοί πάνω στη μη εφαρμογή, αλλά ακόμη και στην αναστολή του μέτρου της περικοπής συντάξεων. Αυτό συμβαίνει καθώς θεωρούν, μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ότι το μέτρο έχει διαρθρωτικό χαρακτήρα και πρέπει να εφαρμοστεί κανονικά το προβλεπόμενο ψαλίδι έως 18% στις συντάξεις από το 2019. Υπάρχει λοιπόν μία καταρχήν διάσταση απόψεων μεταξύ των επικεφαλής των δανειστών, η οποία αυτή τη στιγμή είναι άγνωστο αν θα γεφυρωθεί και με ποιο τρόπο. Είναι άλλωστε άγνωστο ποια στάση θα κρατήσει το πανίσχυρο Eurogroup σε μία πιθανή πρόταση αναβολής ή αναστολής του μέτρου της περικοπής των συντάξεων, αφού άλλωστε είναι σε όλους γνωστό ότι εκεί κυρίαρχο ρόλο παίζει η στάση και η γνώμη της  Γερμανίας. Τα μηνύματα που έρχονται από Γερμανούς, αλλά και άλλους Ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως για παράδειγμα ο Κλάους Ρέγκλινγκ, είναι από αρνητικά έως πολύ αρνητικά με έμφαση στην υποχρέωση της χώρας μας να τηρήσει τα συμφωνημένα.

Τι μπορεί να πετύχει τελικά η ελληνική πλευρά

Έχοντας όλα τα παραπάνω κατά νου και αναρωτιέται κανείς ποιες είναι οι δυνατότητες και τα περιθώρια ελιγμών που έχει η ελληνική πλευρά, έτσι ώστε να πείσει τους δανειστές για τη μη αναγκαιότητα του μέτρου. Από ότι φαίνεται η ελληνική κυβέρνηση με σύμμαχο την Κομισιόν και έχοντας το μεγάλο πλεονέκτημα της επίτευξης του δημοσιονομικού στόχου για το 2018, θα προσπαθήσει να πείσει είτε για τη μη εφαρμογή του μέτρου, τουλάχιστον για όσο επιτυγχάνεται ο δημοσιονομικός στόχος, είτε για μία αναστολή στην εφαρμογή του μέτρου για κάποιο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να κερδίσει σημαντικό για αυτή πολιτικό χρόνο. Το σενάριο για την κατάργηση του μέτρου μάλλον μοιάζει απίθανο αυτή τη στιγμή σύμφωνα με τα δεδομένα που υπάρχουν. Σ’ αυτό που ίσως θα μπορούσε να βρει περισσότερους συμμάχους η ελληνική πλευρά θα ήταν μία εφαρμογή του μέτρου σε δόσεις. Έτσι οι μειώσεις που θα προκύψουν για τους συνταξιούχους θα είναι, για ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον, μικρότερες, δίνοντας έτσι στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να προχωρήσει σε εκλογές. Τέλος υπάρχει πάντοτε και ένα σενάριο που μιλάει για ακύρωση των περικοπών σε χαμηλοσυνταξιούχους κάτω των 600 – 700 ευρώ, και μικρότερες περικοπές ή περικοπές σε δόσεις σε συνταξιούχους με μεγαλύτερες συντάξεις.

Νέο τοπίο στις συντάξεις του ΕΦΚΑ μετά τις περικοπές

Μπορεί η πολιτική συζήτηση, αλλά και οι τεχνικές αναλύσεις, γύρω από την τύχη της εφαρμογής του μέτρου, να μονοπωλούν τη συζήτηση το τελευταίο διάστημα, αλλά όλοι μας πρέπει να ξέρουμε ότι ο νόμος Κατρούγκαλου είναι εδώ και εφαρμόζεται ήδη από τον Μάιο του 2016 σε όλες τις νέες συνταξιοδοτήσεις. Σε όλες τις αποφάσεις του ΕΦΚΑ οι μειώσεις των συντάξεων είναι κανόνας, που τηρείται απαρέγκλιτα και χωρίς καμία αναβολή. Έτσι σύμφωνα με στοιχεία από πραγματικές συνταξιοδοτικές αποφάσεις του ΕΦΚΑ, που δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, φαίνεται ότι όλες οι νέες συντάξεις ασφαλισμένων ΙΚΑ, Δημοσίου και ΟΑΕΕ είναι κατά κανόνα μειωμένες.

Περικοπές συντάξεων στο δημόσιο

Για παράδειγμα νέος συνταξιούχος του Δημοσίου με 35 έτη ασφάλισης, στην κατηγορία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, παίρνει σύνταξη 782 ευρώ μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, ενώ θα έπαιρνε 940 ευρώ. Η μείωση που προκύπτει ή αλλιώς η προσωπική διαφορά φτάνει τα 158 ευρώ και σε ποσοστό αγγίζει το 17% περίπου!

Μειώσεις συντάξεων ΙΚΑ

Σε ένα άλλο παράδειγμα από το ΙΚΑ, συνταξιούχος με 31 έτη και 7 μήνες ασφάλισης βγήκε στη σύνταξη με 811 ευρώ ενώ θα έπαιρνε 1.146 ευρώ πριν από το νόμο Κατρούγκαλου. Εδώ η προσωπική διαφορά φτάνει τα 335 ευρώ και σε ποσοστό το 29% περίπου. για αυτούς τους συνταξιούχους υπήρχε μία μέριμνα έτσι ώστε να παίρνει ένα μέρος της προσωπικής διαφοράς τους πίσω. Ο παραπάνω συνταξιούχος δηλαδή παίρνει πίσω το ένα τρίτο της προσωπικής του διαφοράς, δηλαδή 111 ευρώ και η μείωση του τελικά περιορίζεται στα 224 ευρώ. Αν τελικά όμως ισχύσει το μέτρο των περικοπών από τον Ιανουάριο του 2019, τότε ο συγκεκριμένος συνταξιούχος θα χάσει οριστικά πια αυτά τα 111 ευρώ και η σύνταξη του θα πέσει ξανά στα 811 ευρώ.

Νόμος Κατρούγκαλου για τις συντάξεις

Βλέπουμε δηλαδή ότι ο νόμος Κατρούγκαλου, με την περικοπή των συντάξεων που έχει επιφέρει, εφαρμόζεται ήδη σε όλες τις νέες συντάξεις που χορηγεί ο ΕΦΚΑ, ενώ ερωτηματικό παραμένει τι θα συμβεί με αυτές τις συντάξεις, αν τελικά το μέτρο της περικοπής από το 2019 ανασταλεί η δεν εφαρμοστεί. Θα έχουμε δηλαδή συνταξιούχους δύο ταχυτήτων με κάποιους να έχουν υποστεί την περικοπή της προσωπικής τους διαφοράς και κάποιους άλλους να την έχουν αποφύγει. Αυτό πιθανόν να δίνει τη δυνατότητα προσφυγών σε όλους  τους νέους συνταξιούχους που έχουν υποστεί περικοπή των συντάξεών τους μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου.